5 min

In Nederland ervaart ruim 75% van de ondernemers een personeelstekort. Dit probleem, dat een breed scala aan industrieën treft, is een groeiende zorg voor zowel werkgevers als werknemers. In dit artikel duiken we in de kern van dit probleem, onderzoeken we de oorzaken, de gevolgen en bespreken we mogelijke oplossingen.

 

Wat is personeelstekort?

Personeelstekort, een steeds vaker voorkomend verschijnsel, kenmerkt zich door een groter aantal vacatures dan beschikbare werknemers, waardoor bedrijven moeite hebben om essentiële posities te vervullen. Het aantal ontstane vacatures bereikte in 2022 een recordhoogte van maarliefst 1,6 miljoen, 143 duizend(!) meer dan in 2021. Eind 2022 stonden er nog 437 duizend van deze vacatures open, wat betekent dat er een flink tekort aan opvulling is voor de aangeboden banen.

 

Oorzaken van personeelstekort

Het hedendaagse personeelstekort is niet aan een enkele oorzaak te verwijten. We bespreken een aantal gevallen die personeelstekorten kunnen veroorzaken binnen jouw bedrijf:

 

Demografische veranderingen: De vergrijzing van de bevolking en de veranderende demografische samenstelling spelen een cruciale rol. Met een ouder wordende beroepsbevolking en jongere generaties die andere vaardigheden en verwachtingen hebben, ontstaat er een mismatch tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt.

 

Veranderende werkvoorkeuren: De opkomst van nieuwe generaties werknemers brengt ook veranderende werkvoorkeuren met zich mee. Jongere werknemers zoeken vaak naar een betere werk-privébalans, zinvol werk en flexibele werkarrangementen. Bedrijven die niet in staat zijn zich aan te passen aan deze verwachtingen, kunnen moeite hebben met het aantrekken en behouden van talent.

 

Internationale concurrentie en mobiliteit van werknemers: Met de globalisering van de economie is de arbeidsmarkt ook internationaler geworden. Nederlandse bedrijven concurreren niet alleen lokaal om talent, maar ook op een wereldwijde schaal. Bovendien kiezen hoogopgeleide werknemers er soms voor om in het buitenland te werken, aangetrokken door betere kansen of gunstigere arbeidsvoorwaarden.

 

Slechte bedrijfsvoering en hoog personeelsverloop: Een aanzienlijke oorzaak van personeelstekort kan liggen in de kwaliteit van de bedrijfsvoering. Wanneer een organisatie kampt met slecht management, onduidelijke communicatie, en gebrek aan werknemersbetrokkenheid, kan dit leiden tot een hoog personeelsverloop. Werknemers zoeken vaak naar stabiele werkomgevingen waar zij zich gewaardeerd en onderdeel van het team voelen. Bedrijven die falen in het creëren van een positieve en ondersteunende werkomgeving, kunnen te maken krijgen met frequente vertrekken van personeel, wat op zijn beurt resulteert in voortdurende personeelstekorten. Dit probleem wordt verergerd als de organisatie niet effectief reageert op feedback van werknemers of geen adequate strategieën implementeert voor personeelsbehoud.

Gevolgen van Personeelstekort

Economische impact: Personeelstekorten, vooral in cruciale sectoren, kunnen een domino-effect hebben op de gehele economie. Bedrijven die worstelen om gekwalificeerd personeel te vinden, kunnen hun productiviteit en innovatievermogen zien afnemen, wat resulteert in vertraagde groei en verminderde concurrentiekracht. Dit is een aanzienlijk probleem in het Nederland van 2024, waar de voortdurende digitale en technologische evolutie een constante stroom van geschoold personeel vereist. Het CBS rapporteert dat deze tekorten een directe impact hebben op de nationale economie, wat zich vertaalt in verminderde bedrijfsresultaten en potentieel een trager economische groei/herstel.

 

Verhoogde werkdruk: Wanneer bedrijven kampen met personeelstekorten, valt de verhoogde werkdruk vaak op de schouders van het bestaande personeel. Dit kan leiden tot langere werkdagen, verminderde tijd voor training en ontwikkeling, en in sommige gevallen, het overnemen van taken buiten hun expertisegebied. Deze verhoogde druk kan resulteren in verhoogde stressniveaus, afnemende baantevredenheid en zelfs burn-outs. Deze situatie wordt verder verergerd door de druk van digitalisering en automatisering, waarbij werknemers zich snel moeten aanpassen aan nieuwe technologieën en werkmethoden, vaak zonder adequate ondersteuning of training. Sectoren die bijvoorbeeld onder een hoge werkdruk lijden:

  • Onderwijs: scholen, universiteiten en trainingsbureaus hebben te maken met directe interactie met studenten. Tekorten aan leraren en ondersteunend personeel kunnen de kwaliteit van het onderwijs en de studentenondersteuning beïnvloeden.
  • Financiële dienstverlening: Banken en verzekeraars hebben een hoge mate van klantinteractie, waarbij adviseurs en klantenservice medewerkers essentieel zijn. Personeelstekorten kunnen leiden tot langere wachttijden en minder persoonlijke service.
  • Technische ondersteuning en IT: Sectoren die afhankelijk zijn van technische ondersteuning, zoals telecommunicatie en IT-services, vereisen snelle en effectieve klantenservice. Personeelstekorten kunnen hier leiden tot tragere reactietijden en frustratie bij klanten.
  • Gezondheidszorg: ziekenhuizen, klinieken en zorginstellingen zijn sterk afhankelijk van personeel voor patiëntenzorg. Tekorten kunnen leiden tot langere wachttijden, verminderde zorgkwaliteit en overbelasting van het bestaande personeel.

 

Invloed op klantenservice en kwaliteit: Een direct gevolg van personeelstekorten is vaak een daling in de kwaliteit van de klantenservice. Werknemers die overbelast zijn, kunnen minder tijd en aandacht besteden aan elke klant, wat kan leiden tot een lagere klanttevredenheid en potentieel verlies van klanten. Dit is met name zorgwekkend in sectoren waar klantenservice een belangrijke succesfactor is.

 

Belemmering voor innovatie en groei: Personeelstekort kan ook een rem zetten op innovatie binnen bedrijven. Zonder voldoende personeel is het moeilijk om nieuwe projecten te starten of te experimenteren met nieuwe ideeën, wat essentieel is voor bedrijfsgroei en aanpassing aan veranderende marktomstandigheden. Dit is met name relevant in een tijdperk waarin technologische vooruitgang, zoals digitalisering en automatisering, cruciaal is voor het behouden van een competitieve positie.

Image by Freepik

 

 

Oplossingen voor personeelstekort

Het oplossen van personeelstekort heeft, evenals de oorzaken, ook niet één aan te wijzen oplossing. Bedrijven in verschillende sectoren kunnen verschillende tactieken toepassen om zowel personeel aan te trekken als te behouden.

Investeren in opleiding en ontwikkeling: In een tijdperk waarin digitalisering en automatisering cruciale rollen spelen, is het essentieel dat bedrijven investeren in het continu trainen en ontwikkelen van hun werknemers. Dit gaat niet alleen over het bijbrengen van nieuwe technische vaardigheden maar ook over het aanleren van adaptieve en flexibele werkmethoden. Door werknemers uit te rusten met de nieuwste kennis en vaardigheden, kunnen bedrijven beter inspelen op de veranderende eisen van de moderne arbeidsmarkt en de uitdagingen van personeelstekort in 2024 en daarna aanpakken.

 

Flexibele werkomgeving: Het bieden van flexibele werkopties is een belangrijke strategie geworden in het aanpakken van personeelstekorten in Nederland. Door medewerkers de mogelijkheid te bieden om thuis te werken, flexibele werktijden te hanteren, en een betere balans tussen werk en privé te bieden, kunnen bedrijven aantrekkelijker worden voor een bredere groep potentiële werknemers. Dit is met name relevant in een tijd waarin werk-privébalans steeds meer prioriteit krijgt.

 

Innovatieve wervingsstrategieën: Om de uitdagingen van het personeelstekort effectief aan te gaan, moeten bedrijven ook hun wervingsstrategieën vernieuwen. Het gebruik van sociale media, het opzetten van samenwerkingsverbanden met onderwijsinstellingen voor stageprogramma's, en het opbouwen van een sterk werkgeversmerk kunnen helpen om talent aan te trekken en te behouden. Deze aanpakken bieden de mogelijkheid om een breder scala aan kandidaten te bereiken en tegelijkertijd de zichtbaarheid van het bedrijf als een aantrekkelijke werkgever te vergroten.

 

Strategische planning en toekomstgerichte benadering: Bij het verbeteren van de bedrijfscultuur kan een bedrijfsplan handig zijn, hierbij is het essentieel om een strategische benadering te hanteren die de langetermijnvisie van de organisatie ondersteunt. Dit omvat het stellen van specifieke, meetbare doelen voor cultuurverbetering, het integreren van deze doelstellingen in aanwervings- en beoordelingsprocessen, en het waarborgen van een aanhoudende focus op leiderschapsontwikkeling en werknemersbetrokkenheid. Trainingen en workshops kunnen worden ingezet om het personeel te onderwijzen en te betrekken bij de gewenste cultuurveranderingen. Tenslotte is het cruciaal om een systeem van voortdurende evaluatie en feedback te implementeren, zodat de cultuur dynamisch blijft en afgestemd is op de misschien wel evoluerende doelen en behoeften van het bedrijf.

Conclusie

Het personeelstekort in Nederland, veroorzaakt door factoren zoals demografische verschuivingen, veranderende werkvoorkeuren, en soms suboptimale bedrijfsvoering, heeft aanzienlijke gevolgen voor de economie en werkomgevingen. Dit leidt tot economische uitdagingen, verhoogde werkdruk, en belemmeringen voor groei en innovatie. De oplossing ligt in een multifunctionele aanpak: investeren in werknemersopleiding, bieden van flexibele werkopties, hanteren van innovatieve wervingsstrategieën, verbeteren van bedrijfscultuur, en strategisch plannen voor de toekomst. Door deze maatregelen kunnen bedrijven zich effectief aanpassen aan de huidige arbeidsmarktuitdagingen en zich voorbereiden op toekomstige ontwikkelingen.